کلینیک کم بینایی

کم بینایی یا Low Vision با نام های دیگری مانند Visual Impairment، Subnormal Vision و Partial Sight نیز بیان شده است. تیز بینی قابل توجه ترین پارامتری است که در بیماران کم بینا مورد اندازه گیری قرار می گیرد. وجود یا عدم وجود کم بینایی، بر اساس میزان تیزبینی تعیین شده و عموماً دید کمتر از 20/40 تا 20/70 (6/12 تا 6/21 ) در چشم بهتر به عنوان کم بینایی تلقی می شود. سازمان بهداشت جهانی، کم بینایی را بر اساس دید بدتر 20/60 وبهتر از 20/400 تعریف می کند. برخی مراجع، عوامل دیگری مانند کنتراست، کاهش قدرت تشخیص رنگ ها، اختلال در دامنه حرکت چشم ها، حساسیت به glare و کاهش دید دو چشمی را به عنوان شاخص های موثر بر شدت کم بینایی در نظر می گیرند. اختلالات مرتبط با کم بینایی از جنبه های مختلف پزشکی، مهندسی پزشکی، مهندسی اپتیک، اجتماعی، اقتصادی و حتی فرهنگی قابل بررسی هستند. برای کمک به بیماران کم بینا لازم است نیازها و عملکرد این بیماران در محیط خانه، محل کار، فضاهای عمومی و مکان های تفریحی به دقت مورد بررسی قرار گرفته، مشکلات و محدودیت های بیمار به درستی شناسایی شده، الویت بندی شود و برنامه استفاده از وسایل کمک بینایی براین اساس تنظیم شود.

 

 

 

 

مهم ترین هدف از گرفتن تاریخچه و معاینات بیماران کم بینا، آشنایی با نیازها، محدودیت ها، پیش آگهی و پتانسیل بینایی بیماران است. مشاهده رفتار و نحوه حرکت بیماران از اتاق انتظار به اتاق معاینه، نحوه نشستن بر روی صندلی، توانایی یافتن مسیر و شناسایی اجسام موجود در سر راه، حرکت سر و موقعیت سر و چشم ها و به طور کل کلیه نمادهای حسی و حرکتی بیمار، راهنمای مهمی برای طراحی روند معاینه و تجویز لوازم کمک بینایی خواهند بود. 
اندازه گیری تیزبینی با چارت های اسنلن و لگاریتمی برای تخمین بزرگ نمایی مورد نیاز بیمار نخستین قدم در تجویز تجهیزات کمک بینایی است. انجام رفرکشن آبجکتیو و به ویژه رادیکال رتینوسکوپی روش معمول تعیین آبجکتیو عیب انکساری بیماران کم بینا است. در بیماران کم بینا رفرکشن سابجکتیو به مراتب مهم تر از رتینوسکوپی است، بنابراین آزمون های سابجکتیو برای بیماران کم بینا شرط لازم برای شروع معاینات کلینیکی آنها خواهد بود. آزمون های تکمیلی مانند آزمون دید رنگ، حساسیت کنتراست، بیومیکروسکوپی و فوندوسکوپی و از همه مهم تر آزمون میدان بینایی از آزمون های ضروری برای بیماران کم بینا است. 

پیش از تجویز تجهیزات کمک بینایی بایستی این نکته برای بیماران روشن شود که هدف از تجویز این لوازم، کمک به بهبود عملکرد بیمار برای فعالیت ویژه ای است که برای فرد اهمیت دارد، مانند رویت علاِیم راهنمایی و رانندگی از فاصله ای دور و یا بهبود توانایی فرد در نوشتن . به هیچ وجه نبایستی این انتظار در بیماران ایجاد گردد که تنها با استفاده از یک وسیله کمک بینایی می تواند همه مشکلات و نیازهای بینایی اش را برطرف نماید. بدین منظور لازم است توقعات بیمار توسط معاینه کننده مورد بررسی قرار گیرد و بیمار از محدودیت های لوازم کمک بینایی آگاه شود. 
متداول ترین روش در تجویز لوازم کمک بینایی، تجویز وسایلی برای ایجاد بزرگ نمایی است. هرچند از نظر اپتیکی بزرگ نمایی به سه نوع عرضی، طولی و زاویه ای طبقه بندی می شود ولی در تجویز لوازم کمک بینایی این طبقه بندی مبتنی بر: 

• relative distance magnification (RDM) 
• relative size magnification (RSM)
• angular magnification (AM)
• electronic magnification (EM)

می باشد. 
تجهیزات اپتیکی مورد استفاده برای دید نزدیک عبارتند از میکروسکوپ ها، ذره بین های دستی، ذره بین های پایه دار، تله میکروسکوپ و انواع لوپ های دو چشمی، انتخاب نوع وسیله برای دید نزدیک براساس میزان بزرگ نمایی و نوع فعالیت چشمی بیمار انجام می گیرد. 

تلسکوپ 
مهم ترین وسیله کمک بینایی برای فاصله های دور تلسکوپ می باشد. تلسکوپ می تواند به صورت تک چشمی یا دو چشمی، دستی و یا به صورت عینک برای بیمار تجویز شود. سیستم اپتیک تلسکوپ ها بر دو نوع است. تلسکوپ گالیله و تلسکوپ کپلر. 
با یک بزرگ نمایی مساوی تلسکوپ های گالیله سبک تر، ارزان تر و کوچک تر از تلسکوپ های کپلر هستند، اما مهم ترین برتری تلسکوپ های کپلر میدان دید وسیع تر آن ها در مقایسه با تلسکوپ های گالیله است. میزان بزرگ نمایی و میدان دید تلسکوپ ها در در تمامی انواع آن ها دارای رابطه عکس با یکدیدگر هستند یعنی هر چه بزرگ نمایی بیشتر باشد، میدان دید محدودتر است، لذا تلسکوپ های مورد استفاده معمولاً بزرگ نمایی بیش از 10X ندارند. 
تلسکوپ های مورد استفاده بر روی عینک ممکن است در وضعیت primary position باشند و یا ممکن است در بخش های محیطی عینک برای مشاهده گاه گاهی نصب شده باشند.

فیلترها رنگی و آکرو ماتیک 
استفاده از فیلترهای رنگی و آکروماتیک یکی از روش های بهبود عملکرد بیماران کم بینا به منظور کاهش glare و بهبود حساسیت کانتراست می باشد. این فیلترها با دانسیته ها و اندازه های مختلف ، به تنهایی و یا همراه با سایر تجهیزات کمک بینایی مورد استفاده قرار می گیرند. فیلترهای رنگی مورد استفاده بر اساس اختلال دید رنگ ایجاد شده انتخاب می شوند. از آنجا که در بیماران کم بینا اختلال دید رنگ، از الگوهای کلاسیک سبز_ قرمز یا زرد_آبی تبعیت نمی کند، بایستی فیلترهای مورد استفاه به صورت تجربی انتخاب و تجویز گردد.


تجهیزات کمک بینایی الکترونیکی 
سیستم های اپتیکی غالباً بزرگ نمایی بیشتر از 14X.ایجاد نمی کنند. اما بیماران کم بینا ممکن است نیاز به بزرگ نمایی بیشتری داشته باشند. از سوی دیگر در سیستم های اپتیکی متداول، میدان دید، فاصله کاری مورد استفاده، میزان بزرگ نمایی، میزان کنتراست و رنگ چندان قابل تنظیم و تغییر نیست. این محدودیت ها ضرورت استفاده از تجهیزات کمک بینایی الکترونیکی را به طور جدی مطرح می کند. سیستم های الکترونیکی نوین نسبتاً ارزان و رنگی بوده و با امکاناتی از قبیل حذف نرم افزاری خطوط نامطلوب، اتوفوکوس بودن سیستم، تغییرات روشنایی و کانتراست به طور پویا، تبدیل تصویر نگاتیو به پزتیوو(برعکس) و بسیاری دیگر از توانایی های پردازش تصویر، می تواند تصاویر مناسب تری برای بیماران کم بینا فراهم آورد. 

لوازم کمک زندگانی
علاوه بر امکاناتی که در بالا گفته شد، تجهیزات و وسایلی که فرد در زندگی روزمره با آن سر و کار دارد؛ مانند تلفن، کنترل تلویزیون، ناخن گیر و... بایستی متناسب با بینایی و شرایط بیماران کم بینا در اختیار آنان قرار داده شود. در کلینیک های استاندارد کم بینایی علاوه بر ارائه تجهیزات و وسایل کمک بینایی، بایستی وسایل کمک زندگی نیز در اختیار بیماران قرار داده شود. این وسایل می توانند شرایط زندگی و استقلال این افراد را بهبود بخشند. 


خدمات توانبخشی
علاوه بر تجهیزات کمکی برای ایجاد استقلال در افراد کم بینا، ارائه خدمات توانبخشی جز ضروری کلینیک کم بینایی محسوب می شود. آموزش های رفتاری، حسی و حرکتی و بازتوانی فرد کم بینا توسط روش های شناختی مختلف می تواند به اثربخشی بیشتر تجویز ارائه شده و استقلال فردی بیمار کمک کند.

در مجموع موفقیت یک کلینیک کم بینایی وابسته به موارد زیر است:

1. مهارت، دانش و تجربه اپتومتریست یا هر معاینه کننده دیگر شاغل در کلینیک کم بینایی
2. وجود امکانات و تجهیزات روزآمد و مناسب کم بینایی
3. روحیه، انگیزه و نگرش بیمار 
4. شرایط بینایی بیمار و تجربیات قبلی بیمار در دریافت تجهیزات کمک بینایی

عینک آسفریک با قدرت +4 تا +10 به رنگ های قهوه ای و کریستالی می باشد که به منظور کنترل کردن Convergence ( تقارب ) در کارهای نزدیک، در این عینک 8BI تا 12BI پریزم تعبیه شده است.
ذره بین های رومیزی با قدرت مثبت بالا دارای دو سطح آسفریک هستند که خطاهای رنگی در لبه عدسی و اعوجاج ها را کاهش می دهند و وضوح دید را افزایش می دهند. از آنجا که این ذره بین ها روی متن قرار می گیرند، در افرادی که لرزش دست دارند و قادر به نگه داشتن ذره بین در دست خود نمی باشند. مفید هستند. پایه این ذره بین ها انعطاف پذیر می باشد و در موقعیت های مختلف توسط خود بیمار قابل تنظیم هستند. این ذره بین ها دارای قدرت 20D تا 76D و بزرگ نمایی 3X تا 20X می باشند. میدان دید این ذره بین ها بر روی صفحه از 17 تا 100 میلی متر متفاوت است.
		ذره بینی است که بر روی دو پایه ثابت و غیر قابل انعطاف نصب می شود و با توجه به میدان دید وسیع جهت انجام کارهای روزمره همچون بافتنی، نقاشی، خواندن و نوشتن قابل استفاده است. از این ذره بین در مشاغلی مانند ساعت سازی و جواهر سازی نیز می توان استفاده کرد.
ذره بینی است که بر روی دو پایه ثابت و غیر قابل انعطاف نصب می شود و با توجه به میدان دید وسیع جهت انجام کارهای روزمره همچون بافتنی، نقاشی، خواندن و نوشتن قابل استفاده است. از این ذره بین در مشاغلی مانند ساعت سازی و جواهر سازی نیز می توان استفاده کرد.		ذره بین با میدان دید وسیع جهت انجام کارهای روزمره همچون بافتنی، نقاشی و.. که در گردن آویخته می شود و در کارهای نزدیک قابل استفاده است. از این ذرع بین در مشاغلی مانند ساعت سازی و جواهزسازی نیز می توان استفاده کرد.
عینک تلسکوپی با ته رنگ قهوه ای و بزرگ نمایی 2X می باشد که جهت انجام فعالیت های درو همچون تماشای تلویزیون، شرکت در کلاس های آموزشی و ورزش های بدون تحرک مانند ماهیگیری کاربرد دارد. به دلیل میدان دید محدود ( 7 درجه ) این عینک، استفاده از آن در حالت حرکت مانند رانندگی توصیه نمی شود.	عینک تلسکوپی با عدسی بی رنگ و بزرگ نمایی 2X می باشد که جهت انجام فعالیت های دور همچوم تماشای تلویزیون، شرکت در کلاس های آموزشی و ورزش های بدون تحرک مانند ماهیگیری کاربرد دارد. به دلیل میدان دید محدود( 7 درجه ) این عینک، استفاده از آن در حالت حرکت مانند رانندگی توصیه نمی شود.	عینک تلسکوپی با بزرگ نمایی 1.5X جهت دید نزدیک می باشد مزیت آن نسبت به ذره بین های دستی و رومیزی این است که بیمار قادر است طولانی مدت از عینک استفاده کند و به دلیل درگیر نبودن دست بیمار، می تواند فعالیت های دیگر خود ار نیز انجام دهد.
ذره بین اسفریکال جیبی کوچک با قدرت 5X که به رنگ های مشکی، آبی، زرد، نارنجی و سفید موجود می باشد.		ذره بینی توپی شکل با بزرگ نمایی 1.7x و به رنگ قرمز و یا آبی می باشد که قسمت فوقانی و تحتانی آن از دو نیم دایره تیره تشکیل شده است که سبب کاهش خیرگی بیمار می شود. این ذره بین نیمی از یک خط کامل را پوشش می دهد.
این عینک تلسکوپی با بزرگ نمایی2.75X, 2.5X, 1.75X بر روی فریمی قرار می گیرند که می توان آن را بر روی سر قرار داد و در مواقعی که نیاز به بزرگ نمایی نیست قابل کنار گذاشتن است.	ذره بین تاشو با بزرگ نمایی 2.5X 9 که درون جیب جا شده و همیشه در دسترس است.	ذره بینی با بزرگ نمایی 4X و 6X که به شیوه ای فانتزی طراحی شده است و چون در گردن آویخته می شوند به راحتی در هر مکانی به خصوص برای کارهایی از قبیل خواندن قیمت اجناس قابل استفاده است.
ذره بینی خطی و دارای بزرگ نمایی 2X است. این ذره بین کل یک خط را پوشش می دهد.	ذره بین های خطی و دارای بزرگ نمایی 1.5X و 2X است. این ذره بین ها کل یک خط را پوشش می دهند. خط زرد رنگی که در وسط آن قرار دارد به عنوان راهنما عمل می کند تا بیمار در هنگام خواندن گم نکند.	ذره بین با قدرت 2.5X به شکل خطی و چراغدار با قابلیت تنظیم شدت نور.
این ذره بین ها دارای دو سطح هستند که خطاهای رنگی در لبه عدسی و اعوجاج ها را کاهش می دهد و وضوح دید را افزایش می دهد. در این ذره بین های شارژی، نوری تعبیه شده است که به هنگام کار روشن میشود و کنتراست تصویر را افزایش می دهد این ذره بین با بزرگ نمایی های 3X تا 11X و قدرت 8D تا 40D موجود بوده که میدان دیدی بین 20 تا 80 میلی متر در انواع مختلف آن برای بیمار تامین می شود.		ذره بین های دستی با بزرگ نمایی 3X و 5X و 7X که فاقد منبع نور می باشند و جهت خواندن متون به کار می روند.
ذره بین با بزرگ نمایی 2X است که می تواند 2 خط را پوشش دهد و مانع از گم کردن خطوط می شود.
ذره بین با بزرگ نمایی3X که درون آن خط کشی تعبیه شده است و از گم کردن خطوط جلوگیری می کند.
بین با بزرگ نمایی 3X که 3 تا 5 خط را به طور همزمان پوشش می دهد و مانع از گم کردن خطوط می شود.
ذره بین صفحه ای بزرگ 10x12 اینچ و شفاف از شیشه آکریلیک می باشد که میدان دید وسیعی دارد و به عنوان مثال در خواندن صفحه کامل روزنامه مناسب است.	تلسکوپ به صورت عینک برای دیدن تلویزیون و اشیا دور با قابلیت تنظیم در فواصل مختلف، این وسیله با بزرگ نمایی 2.1X به بیمار کم بینا کمک می کند تا با تنظیم ساده به مشاهده تلویزیون بنشیند.	ذره بین دو چشمی ورزشی با قدرت 2.5X به شکل عینک قابل استفاده برای دید دور، دارای قابلیت تنظیم فاصله بین دو چشم و تنظیم دوربینی چشمی برای فواصل مختلف در دور، این عینک دارای پل بینی قابل تنظیم نیز می باشد.
ذره بین تک چشمی دستی برای نزدیک با بزرگ نمایی 4x برای فاصله 35 متر. این ذره بین دارای بند گردنی و قابل حمل می باشد.	ذره بین توپی شکل بزرگ با بزرگ نمایی 4X می باشد و به علت نداشتن قاب در اطراف آن عبوردهی نور را افزایش می دهد.	ذره بین توپی با بزرگ نمایی 4.4X جهت مطالعه با قابلیت تفکیک خطوط.
ذره بین تک چشمی دستی برا ی نزدیک با بزرگ نمایی 8X برای فاصله 50 سانتی متر. این ذره بین دارای بند گردنی و قابل حمل می باشد.	عینک های مطالعه با قدرت های 4.00+ ، 5.00+ ، 6.00+ با فریم های مختلف جهت مطالعه و انجام کار نزدیک.	انواع فانتزی از ذره بین های پایه دار با بزرگ نمایی 2X برای بیمارانی است که نیاز بینایی آنان بیشتر در فاصله نزدیک و برای خواندن متن می باشد.
این تلسکوپ با قابلیت جمع و باز شدن بسادگی می تواند برای بیمار قابل حمل و استفاده باشد. دو مدل ابن تلسکوپ به ترتیب دارای بزرگ نمایی 4X و 6X می باشد، میدان دید وسیع 13 و 18 دزجه از قابلیت های این سیستم ها می باشد. این وسیله برای افراد پر تحرک و جوان بسیار مفید خواهد بود.	دید دور با بزرگنمایی 2.5X و دید نزدیک با بزرگ نمایی 3.2X امکان مناسبی را برای کاربرد در دید دور و نزدیک فراهم می کند. وزن سبک و طراحی مناسب از خصوصیات منحصر به فرد این وسیله کمک بینایی محسوب می شود.	آینه ای با بزرگ نمایی 10X می باشد که هم قابل حمل و هم قابل نصب بر روی دیوار می باشد که بیمار را قادر به دیدن اجزای چهره خود می سازد.
ذر بین صفحه ای با بزرگ نمایی 2x می باشد که در جلوی صفحه تلویزیون قرار می گیرد و علاوه بر ایجاد بزرگ نمایی برا یبیمار، وضوح و کنتراست تصویر را نیز افزایش می دهد . این ذره بین در سه اندازه و برای تلویزیون های 25-15 ، 35-25، 35-30 اینچ موجود است.	چراغ قوه کوچک وسبکی است که بر روی هر عینکی قابل نصب است و نور لازم جهت مطالعه را تامین می کند.	آینه ای تا شو باقدرت 10X که دارای منبع نوری است.
آینه ای با بزرگ نمایی 7x است که قابل نصب بر روی سطوح مانند دیوار می باشد.	آینه ای دیواری با بزرگ نمایی 5x/10X می باشد که بیمار را قادر به دیدن جزای چهره خود می سازد.	این تلفن که برای افراد کم بینا استفاده می شود دارای شماره های با اندازه بزرگ و کنتراست بالا می باشد. در حافظه این تلفن 25 شماره تماس قابل ثبت است که با هر بار تماس آن شماره تلفن برای بیمار به طور خودکار و با صدای بالا قابل تنظیم خوانده می شود.
این تلفن که برای افراد کم بینا استفاده می شود. دارای شماره های با اندازه بزرگ و کنتراست بالا می باشد. در این تلفن این امکان وجود دارد که عکس 9 تن از بستگان بیمار قرار گیرد و با فشردن کلید هر عکس شماره گیری انجام شود.	تلفن بی سیم با صفحه شماره گیر بزرگ و سخنگو با صدای بلند قابل استفاده برای افراد کم بینا.	بر روی این ناخنگیرها ذره بین و منبع نوری نصب شده است که با ابعاد بزرگ نمایی انجام این کار شخصی بیمار را بر وی، راحت تر می سازد.
سنسور آب هشدار دهنده و به صورت ویبره و یا زنگ دار جهت تعیین سطح مایع داخل لیوان برای کمک به بیماران کم بینا.	این وسیله جهت ریختن قطره در چشم به خصوص در افراد کم بینا مورد استفاده قرار می گیرد.	پوشه خط کشی شده جهت قرار گرفتن کاغذ بین آن برای کمک به بیماران کم بینا در نوشتن و دیدن خطوط به صورت مجزا و تفکیک شده.
نخ و سوزت ویژه افراد کم بینا	ساعت سخنگو به رنگ نقره ای با صفحه نمایشگر و بلند گو جهت کمک به بیمار کم بینا.	ساعت برای افراد کم بینا با اعداد بزرگ به رنگ سفید در صفحه نمایش مشکی به همراه بند چرمی و قاب طلایی رنگ.
در این خودکار منبع نوری تعبیه شده است که در هنگام نوشتن به طور خودکار روشن می شود و در نتیجه خواندن را برای بیمار راحت تر می سازد.	این دستگاه که به تلویزیون خانگی متصل می شود، شبیه یک موس ساده است که بر روی نوشته های متن قابل حرکت و نمایش می باشد. این دستگاه با توجه به ابعاد تلویزیون می تواند تا 26X برای تلویزیون های 21 اینچ خانگی بزرگنمایی ایجاد کند.	این دستگاه در سه مدل Classic، Zoom، Focus می باشد. بزرگ نمایی این سستم ها از 2X تا 18X می باشد. صفحه نمایش تمامی آن ها 4.3 اینچ می باشد که با توجه به استفاده از تکنولوژی LCD می تواند شرایط بینایی مناسبی را برای کاربر فراهم سازد. امکان تصویربرداری، فریز تصاویر و نیز چرخش متناسب تصاویر از امکانات این سیستم محسوب می شود. از این ابزار برای خواندن و نوشتن می توان استفاده کرد.
شاید یکی از مهم ترین پیچیدگی هایی که در تجهیزات کمک بینایی مطرح می باشد، تجویز امکاناتی برای مشاهده تصاویر دور و نزدیک با بزرگ نمایی و میدان دید مناسب باشد. این نیاز بویژه برای دانش آموزان و دانشجویان که بایستی تصویر دور تخته سیاه و نیز متن کتاب و جزوه را مشاهده کنند، بسیار ملموس تر به نظر می رسد. این سیستم های الکترونیکی امکان مشاهده همزمان تصاویر دور و نزدیک را در یک صفحه کامپیوتر فراهم می کنند. بزرگ نمایی متنوع و تغییرات میدان دید و پردازش تصویر از امکانات ممتاز این سیستم ها محسوب می شود.	فیلتر رنگی به رنگ زرد به صورت سوار بر عینک جهت فیلتر نور آبی و افزایش کنتراست. این وسیله قابلیت گذاشتن و برداشتن از سطح فریم عینک را فراهم می کند. همچنین می توان ان را بر روی انواع مختلف فریم قرار داد.	فیلتر رنگی خاکستری تیره به صورت سوار بر عینک با درصد عبوردهی نور13% قابل استفاده در بیماران دچار گلوکوم در جهت افزایش کنتراست و کاهش نورهای آزاردهنده.
فیلتر رنگی زرد کهربایی به صورت سوار بر عینک با درصد عبور دهی نور 53% محافظ نور آبی.	فیلتر رنگی به رنگ زرد کهربایی به صورت سوار بر عینک جهت فیلتر نور آبی و افزایش کنتراست	عینک آفتابی غیر پلاریزه به رنگ زرد و فریم مشکی قابل استفاده بر روی عینک طبی: مختص افرادی که عینک طبی برای دید دور نیاز دارند، اطراف عینک از چشم در مقابل نور خورشید و اشعه ماورا بنفش به صورت کامل محافظت می کند.
عینک آفتابی پلاریزه به رنگ خاکستری و قابل استفاده بر روی عینک طبی: مختص افرادی که عینک طبی برای دید دور نیاز دارند. اطراف عینک از چشم در مقابل نور خورشید و اشعه ماورا بنفش به صورت کامل محافظت می کند.	عینک آفتابی با شیشه ای به رنگ زرد کهربایی جهت فیلتر نور آبی و افزایش کنتراست.	عینک آفتابی با شیشه ای به رنگ زرد جهت فیلتر نور آبی و فزایش کنتراست.

 

کلینیک کم بینایی(Low Vision) بیمارستان چشم پزشکی نور همه روزه صبح و عصر آماده پذیرش بیماران محترم می باشد.

تلفن تماس جهت تعیین نوبت : 82400